تار، سازی است که نقش تکنوازی یا همنوازی، هر دو را می تواند بر عهده بگیرد. تار با مضرابی کوچک از جنس برنج به طول تقریبی سه سانتیمتر نواخته می شود؛ در قسمتی از نصف طول مضراب، برای آنکه در دستهای نوازنده راحت قرار گیرد، با موم پوشیده شده است.تار، سازی شهری است.
تار از دو قسمت اصلی کاسه و دسته تشکیل شده است، قسمت کاسه (شکم) خود به دو قسمت بزرگ و کوچک تقسیم شده که قسمت کوچک تر را «نقاره» می گویند. روی کاسه و نقاره ی تار، پوست کشیده شده و خرک تار بر پوست کاسه تکیه کرده است. قسمت نقاره در انتهای بالایی به دسته (گردن) متصل شده است.
دسته تار بلند (۴۵ تا ۵۰ سانتیمتر) است و بر کناره های سطح جلویی آن دو روکش استخوانی چسبانده اند. دور دسته دستان ها (پرده هایی عمود بر طول آن با فواصل معین بسته شده، قطر هر دستان در اصوات اصلی دستگاه های موسیقی ایرانی کمی بیشتر از اصوات گذرا و کم اهمیت تر این موسیقی است. تعداد دستان ها امروزه ۲۸ است. (ساز قدیمی با تعداد ۲۵ دستان (بدون سه دستان، یکی دستان اول و دو تای دیگر در فواصل وسط) نواخته می شده است.) جعبه گوشی (سر) در انتهای بالایی دسته قرار گرفته و از هر طرف سه گوشی بر سطوح جانبی جعبه کار گذاشته شده است.
شکل ظاهری ساز تار:
تعداد سیم های تار شش عدد است که از انتهای تحتانی کاسه شروع شده، از روی خرک عبور می کند و در تمام طول دسته کشیده شده، تا بالاخره به جعبه گوشی ها داخل و در آنجا به دور گوشی ها پیچیده می شوند. سیم های شش گانه عبارتند از دو سیم سفید (پایین) که همصدا کوک می شوند، دو سیم زرد (همصدا)، یک سیم سفید نازک (به نام “زیر”) و بالاخره یک سیم زرد (بم)، که دو تای آخری غالباً به فاصله اکتاو کوک می شوند.
فاصله سیم های هم صوت سفید، نسبت به سیم های زرد غالبا «چهارم» و سیم های سفید نسبت به سیم بم معمولاً فاصله اکتاو یا هفتم را تشکیل می دهند (به این ترتیب اگر سیم های هم صدای سفید را «دو» کوک کنیم، سیم های زرد باید غالباً «سل» و سیم بم «دو» یا «ر» کوک شوند).
بدیهی است کوک تار، یعنی تنظیم فواصل سیم ها به یکدیگر، ممکن است در دستگاه ها و آوازهای مختلف تغییر کند. وسعت صدای تار عبارت است از:
به نظر می رسد بهترین مکان برای قرار گیری میکروفون و دریافت صدا از ساز تار در قسمت کاسه کوچک و نزدیک به دسته ساز باشد، هر چه به قسمت انتهای ساز و کاسه بزرگ میکروفن قرار بگیرد صدای بم تر و هر چه به سمت دسته تار نزدیک تر شود، صدای زیر تری از ساز خارج خواهد شد.
